Almennu lífeyrissjóðirnir eiga að tryggja fólki örugga afkomu við starfslok. Með því að greiða í lífeyrissjóð öðlast fólk mikilvæg réttindi. Lífeyrissjóðurinn tryggir fólki ellilífeyri eftir að störfum lýkur og allt til æviloka. Hann tryggir þeim sem þurfa að hætta vinnu vegna sjúkdóms eða slyss örorkulífeyri. Þá fá maki og börn greiddan lífeyri ef fyrirvinna deyr.
Allt launafólk á Íslandi á lögum samkvæmt að greiða í lífeyrissjóð. Iðgjald í lífeyrissjóð er oftast 15,5% og greiðir launamaður 4% en atvinnurekandi 11,5%.
Öryggið sem almennu lífeyrissjóðirnir veita kostar lítið í samanburði við ýmsar tryggingar sem bjóðast til kaups. Þátttaka í lífeyrissjóðakerfinu hefur verið mjög góð og því dreifist áhættan á mjög marga. Almennu lífeyrissjóðirnir eru því raunverulegt samtryggingarkerfi.
Lífeyrissjóðirnir urðu til í kjarasamningum í lok sjöunda áratugarins þegar launafólk ákvað að verja hluta af tekjum sínum til að tryggja sér lífeyri í framtíðinni. Sjóðirnir hafa eflst með tímanum og margir þeirra runnið saman svo til hafa orðið færri en sterkari sjóðir. Afkoma lífeyrissjóðanna hefur batnað verulega, þeir standa almennt mjög vel og munu geta staðið undir skuldbindingum sínum í framtíðinni.
Einkenni almennu lífeyrissjóðanna
Sjóðsöfnun
Við leggjum saman í sjóð sem er ávaxtaður til að greiða okkur öllum lífeyri tli æviloka. Þannig er lífeyrir framtíðarinnar tryggður með traustum sjóði fremur en vaxandi skattbyrði á afkomendur okkar.
Samtrygging
Aðild að lífeyrissjóði tryggir þér verðtryggðan lífeyri til æviloka. Með samábyrgð og þátttöku allra tryggjum við einnig lífeyri til þeirra sem verða fyrir áfalli vegna sjúkdóms eða slyss.
Skylduaðild
Aðild að lífeyrissjóði er hluti af umsömdum kjörum hverrar starfsstéttar eða starfshóps. Skylduaðildin er forsenda áhættudreifingar, kemur í veg fyrir mismunun og tryggir öllum lífeyri, óháð efnahag og aðstæðum.
Séreignasparnaður
lög 5. lið 28 gr. laga 90/2003
Samkvæmt tekjuskattslögum er heimilt að greiða allt að 2.000.000 kr. aukalega í lífeyrissjóð með mótframlagi launagreiðanda.
„5. Framlag launagreiðanda til öflunar lífeyrisréttinda samkvæmt lögum um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða [og lögum um starfstengda eftirlaunasjóði]. 7) [Þó skal telja framlag launagreiðanda til öflunar lífeyrisréttinda til skattskyldra tekna ef iðgjaldagreiðslur frá launagreiðanda eða sjálfstætt starfandi manni fara fram úr 15,5% af iðgjaldsstofni auk 2.000.000 kr. á ári.]“
Af hverju séreignarsparnaður?
Af því að séreignasparnaður er í raun bein launahækkun. Kostir séreignarsparnaðar eru ótvíræðir. Mótframlag launagreiðanda, ásamt skattfrestun við innborgun, gerir það að verkum að enginn annar sparnaður stenst samanburð við séreignarlífeyrissparnað.
Launþegi á rétt á mótframlagi frá launagreiðanda.